In mijn vorige blog beschreef ik hoe de wetgeving die de positie van zzp’ers regelt de afgelopen jaren is veranderd. Na de VAR en de Wet DBA, beoogt het kabinet per 1 januari 2020 de opdrachtgeversverklaring te introduceren. Wat houden de kabinetsplannen op dit punt in? En wat zijn de verschillen met de VAR en de Wet DBA?
Plannen voor een opdrachtgeversverklaring
In het Regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ heeft het Kabinet-Rutte III het plan opgenomen om een opdrachtgeversverklaring te introduceren. Op dit moment is nog niet bekend hoe deze opdrachtgeversverklaring er precies uit komt te zien. Wel is duidelijk dat het kabinet drie categorieën zzp’ers onderscheidt: zzp’ers met een laag uurtarief tot ca. € 18, zzp’ers met een gemiddeld uurtarief van € 18 - € 75 en zzp’ers met een hoog uurtarief van € 75+. Daarnaast wil het kabinet nog twee andere objectieve criteria aanleggen om te bepalen of iemand een zzp’er is.
Drie categorieën zzp’ers
Voor zzp’ers met een laag uurtarief wordt de (fiscale) mogelijkheid om als zzp’er te werken sterk beperkt. Als voorbeeld: Xandra, die als postbezorger voor Post NL werkt voor € 14 per uur, heeft gelet op haar uurtarief automatisch een arbeidsovereenkomst met Post NL. Dat is alleen anders als Xandra voor een periode van twee maanden schilderswerkzaamheden voor Post NL verricht: dan wordt via een opdrachtgeversverklaring beoordeeld of er sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Zzp’ers met een hoog uurtarief wordt juist veel meer vrijheid geboden. Mark, die werkt als interim consultant en € 100 per uur voor zijn diensten vraagt, kan bijvoorbeeld kiezen voor de zogenoemde ‘opt-out regeling’. Deze opt-out regeling houdt in dat een zzp’er met een hoog uurtarief ervoor kan kiezen om (fiscaal gezien) zelfstandige te zijn. Mark hoeft dan geen opdrachtgeversverklaring te vragen en er volgt geen beoordeling van zijn arbeidsverhouding met zijn opdrachtgever.
Voor de middencategorie moet altijd aan de hand van de aard en inhoud van de opdracht worden gekeken of sprake is van een ‘echte’ zzp’er. John, die € 50 per uur vraagt voor het geven van interieuradvies, zal gelet op dit tarief dus altijd een opdrachtgeversverklaring nodig hebben.
Duur opdracht en aard werkzaamheden
Naast het uurtarief wil het kabinet als gezegd nog twee andere objectieve criteria aanleggen om te bepalen of iemand onder het verzwaarde (vrijwel altijd een arbeidsovereenkomst), reguliere of verlichte (opt out) regime valt: de duur van de opdracht en de aard van de werkzaamheden. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen reguliere en niet-reguliere bedrijfsactiviteiten.
Valt een zzp’er onder het reguliere regime dan kan hij middels een opdrachtgeversverklaring zekerheid krijgen over de vraag of hij zijn werkzaamheden uitvoert als zzp’er of als opdrachtgever. Schematisch zien de plannen er als volgt uit:
| Uurtarief | Reguliere bedrijfsactiviteiten | Niet-reguliere bedrijfsactiviteiten |
| > € 75 | ‘opt-out’ (≤1 jaar; daarna: opdrachtgeversverklaring) | ‘opt-out’ |
| > € 18 < € 75 | opdrachtgeversverklaring | opdrachtgeversverklaring |
| < ca. € 18 | arbeidsovereenkomst | arbeidsovereenkomst (tenzij < 3 maanden: dan opdrachtgeversverklaring) |
Opdrachtgeversverklaring via webmodule
De opdrachtgeversverklaring zal worden gegenereerd via een digitale webmodule. De gedachte is dat opdrachtgever en opdrachtnemer een aantal vragen beantwoorden via een digitaal systeem. Onderzocht wordt of sprake is van een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie of dat sprake is van werkgever-werknemer-relatie. In die webmodule zal ook het gezagscriterium worden verduidelijkt. Een gezagsrelatie is een belangrijk element bij de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst, maar het is vaak onduidelijk wat met ‘gezag’ wordt bedoeld.
Als gezegd, is het op dit moment nog niet bekend hoe de maatregelen zullen worden uitgewerkt. Het kabinet is van plan de inhoudelijke keuzes in een zogenoemde ‘hoofdlijnenbrief’ nog vóór het zomerreces toe te lichten. Het ambitieuze streven is de opdrachtgeversverklaring per 1 januari 2020 in te voeren. Tot die tijd geldt nog de Wet DBA (die evenwel niet wordt gehandhaafd).
De VAR, wet DBA en opdrachtgeversverklaring in een schema
De verschillen en overeenkomsten tussen de VAR, de Wet DBA en de opdrachtgeversverklaring kunnen – op hoofdlijnen – als volgt worden weergegeven:
| VAR | Wet DBA | Opdrachtgeversverklaring | |
| Vorm | VAR-verklaring digitaal te verkrijgen | modelovereenkomsten, of eigen overeenkomst | via te ontwikkelen webmodule |
| Kwalificatie arbeidsverhouding? | aan de hand van een vragenlijst | in geval van gebruik modelovereenkomsten/ goedgekeurde eigen overeenkomst: geen arbeidsovereenkomst, tenzij feitelijke arbeidsverhouding anders | aan de hand van een vragenlijst en op basis van objectieve criteria:
|
| Handhaving | handhavingsproblemen; gebrek aan capaciteit: risico op schijnconstructies | handhaving opgeschort tot 1 januari 2020 | nog niet bekend |
| Verantwoordelijkheid | Belastingdienst kan alleen opdrachtnemer aanspreken (tenzij fraude) | Belastingdienst kan beide partijen aanspreken | Belastingdienst kan beide partijen aanspreken |
Tot slot
Het lijkt er op dat voor wat betreft de vorm met de opdrachtgeversverklaring weer wordt teruggekeerd naar de oude vragenlijst onder de VAR. Anders dan onder de VAR en de Wet DBA, zullen er in de nieuwe wetgeving objectieve criteria worden geïntroduceerd, aan de hand waarvan de arbeidsverhouding kan worden gekwalificeerd. Dat lijkt mij een goede zet, nu dit de rechtszekerheid ten goede lijkt te komen. Net zoals onder de Wet DBA, zal de nieuwe wetgeving uitgaan van een gedeelde verantwoordelijkheid van partijen. Ook dat lijkt mij een terecht uitgangspunt.
Het is afwachten hoe het kabinet zijn plannen precies zal uitwerken. Of de nieuwe wetgeving een verbetering zal zijn ten opzichte van de Wet DBA, zal van die uitwerking afhangen. Op Blog Arbeids- en Ambtenarenrecht houden wij u op de hoogte!
Lees ook het eerste deel van dit tweeluik: "De ZZP’er: van VAR via Wet DBA naar de opdrachtgeversverklaring"
Zie verder
- het blog: "Ook een ZZP’er kan beroep doen op het belemmeringsverbod van artikel 9a Waadi"
- onze blogs over de Wet DBA
- onze blogserie over het Regeerakkoord “Vertrouwen in de toekomst”
